Rize Afet Bilgi Sistemi Projesi’nde (RABİS) İTÜ-NETCAD İşbirligi

Programın temel amacı da kamu kurumlarının sorunlarını ele alan Ar-Ge projelerinin desteklenmesi olarak açıklanmıştır. Bu program çerçevesinde ortaya çıkan "Rize Afet Bilgi Sistemi Projesi"ni (RABİS) yürütmek üzere iki kuruma; İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar Eğitim A.Ş.’ye (NETCAD) görev verilmiştir. Proje; İTÜ İnşaat Fakültesi Ölçme Tekniği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr.Muhammed Şahin ve NETCAD İstanbul Bölge Müdürü Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisi Ufuk Balcı tarafından yürütülmektedir.

Proje Özeti:

Afet yönetimi dünyada uzun zamandır önemli bir araştırma ve uygulama alanı bulmasına karşın ülkemizde özellikle 1999 depremlerinden sonra önem kazanmış; afet bilincinin artmasıyla birlikte afet yönetiminin çağdaş bir anlayışla ele alınması gerekliliği toplumun çeşitli kesimlerinde yerel ve merkezi yöneticiler seviyesinde sürekli olarak vurgulanmıştır.

Bu çalışmada özellikle CBS Uzaktan Algılama ve Meteorolojik Erken Uyarı Sistemleri kullanılarak Rize İlini etkileyebilecek afetler karşısında, insan kaybının ve maddi zararın en aza indirilmesi için bir sistemin kurulması planlanmaktadır. Proje; "Rize İl Geneli Afet Bilgi Sistemi" ve "Rize İl Geneli İçin Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi" olmak üzere iki alt bölümde gerçekleştirilecektir.

Projenin gerçekleştirilmesiyle birlikte; acil durum hazırlıklarının planlamasında uygulamasında ve herhangi bir afet durumunda afet yönetimi ve hasar tahmininde kullanılabilecek bir sistem hazırlanmış olacaktır. Ayrıca olağan zamanlarda merkezi ve taşra idaresi (bakanlıklar valilikler kaymakamlıklar belediyeler) için karar destek sistemi olarak fonksiyon görmek üzere, Türkiye genelinde uygulamalara örnek oluşturacak Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı bir ilgi ve yönetim sistemi standardı modeli Rize için uygulanmış olacaktır. Türkiye’de bu kapsamda bir çalışma henüz gerçekleştirilmemiştir. Projenin uygulanması, içerdiği standartlar açısından Türkiye’de ilk ve tek olan "Türkiye Afet Bilgi Sistemi"nin (TABİS) temellerine dayalı olacağından yerel ve merkezi yöneticiler tarafından da desteklenmekte ve beklenmektedir. Bu durum aynı zamanda projenin kalıcı ve sürekli bir şekilde kullanılacağını da göstermektedir.

Rize İlinin Uydu Görüntüsü:

Rize ve civarının jeoloji haritası (M.T.A. 1/500.000 jeoloji haritasından alınmıştır):

Öngörülen Proje Sonuçları:

Proje sonucunda; temel olarak Rize İl genelini kapsayacak "Afet Bilgi Sistemi" (ABS) ile Rize İl genelini kapsayacak "Meteorolojik Erken Uyarı Sistemi" (MEUS) kurulmuş olacak ve bu iki sistem birbiriyle bütünleştirilmiş olacaktır. Afet Bilgi Sistemi kapsamında yapılacak çalışmalar sonucunda Türkiye Afet Bilgi Sistemi (TABİS) temel alınarak bir yapı oluşturulmuş olacaktır. TABİS yapısı afetler açısından oldukça kapsamlı bir sistemi tanımlamaktadır. Projenin TABİS açısından en önemli sonuçlarından birisinin de TABİS sisteminin meteorolojik bir erken uyarı sistemine entegrasyonunun sağlanması ve TABİS veri katalogunun proje sürecinde iyileştirilmesi ve geliştirilmesi olacaktır. TABİS kapsamındaki tüm objeler ve ilgili öznitelikleri TABİS obje kataloğunda tanımlanmıştır.

Bu obje kataloğunda tanımlanan obje ve özniteliklere ek ve daha yüksek çözünürlükte olmak üzere 

Yüksek çözünürlükte bitki örtüsü

 Yüksek çözünürlükte yüzey toprak çeşidi

 Değişik noktalarda uzun süreli olarak ölçülecek yağış ve sıcaklık

 Değişik noktalarda uzun süreli olarak ölçülecek değişik derinliklerdeki toprak nemi

 Rize İl sınırları içerisindeki akarsuların akım verileri

 Heyelan verileri için modellemeye olanak sağlayacak veriler

 Hidrometeorolojik veri tabanının temel bileşenleri

 Yerleşim Alanları

 Orman Alanları

 Tarım Alanları

gibi verileri ve bilgileri içeren bir veri tabanı oluşturulmuş olacaktır.

TABİS obje kataloğunda yer aldığı için tekrar olarak algılanabilecek aşağıdaki veri ve bilgiler de TABİS temelli bir uygulamada yer almaktadır. Bu veri ve bilgiler 

Güncel sayısal jeoloji haritaları

 Güncel sayısal topoğrafya haritaları

 Sel frekans analizi için örneklemeler 

Güncel karayolları bilgileri

 Kentsel ve kırsal altyapı tesisleri bilgileri.

 Yerel yönetimlerden sağlanacak imar planları, nazım imar planları, istatistik bilgileri

 Toprak Su, DSİ, Köy Hizmetleri, Sağlık Müdürlükleri, Muhtarlıklar vb. gibi yerel kaynaklardan sağlanacak temel veri ve bilgiler

 Tarım il varlıkları bilgisi ile ilgili kurumlardan temin edilecek veri ve bilgiler şeklinde özetlenebilir.