'e-Belediye belki birçok basamağı azaltacak ama tamamen sanal bir belediye de olmamalı'

e-Belediye: e-Belediyeyi tarif etseniz neler söylersiniz?

Hakkı Tok: Bir vatandaşın herhangi bir kamu kurumun ya da belediye binasına gitmeden bütün işlemlerini yapabildiği bir platformdur aslında. Vergisini ödeyebildiği, müracaatını yapabildiği ve müracaatı sonucunda oluşan her türlü bilgi ve belgenin dijital ortamda ya da en son noktada elden ulaştırıldığı, hiçbir şekilde yerinden kalkmadan işlemlerini yapabildiği bir durumdur. Belki bizatihi gidip de ulaşamayacağı yapamayacağı birçok işlemi yapabildiği sistem platform diyebiliriz.

e-Belediye: e-belediye ve e-devlet uygulamaları dünyada nereye doğru gidiyor. Daha nelerin olması bekleniyor?

Hakkı Tok: On- onbeş yıl önce, araştırma şirketleri şöyle ifadeler dile getiriyorlardı. 20-25 sene sonra ofislerde kesinlikle kağıt kullanılmayacak, kağıtsız ofisler olacak diye bir öngörü vardı. Ancak bunun insan tabiatına çok da uygun bir şey olmadığı ortaya çıktı. Hala bütün kamu ve özel sektör kurumlarında kağıt kullanılıyor, hep kullanılmaya da devam edilecek. Ama baktığınız zaman gelen bir evrakı, resmi bir evrak değilse kağıt üzerinde istemiyoruz. Dijital bir ortamda ise dijital olarak istiyoruz. Bilgisayarıma kaydediyorum gerektiğinde ulaşıyorum. Ama yine de yüzde yüz evrakların tümü için bu mümkün değil. Bunun bir dengesini sağlamak lazım. e-Belediye de aslında bir bakıma böyle sonuçlanacakmış gibime geliyor. E-devlet, e-belediye belki birçok basamağı azaltacak ama tamamen, yüz yüze görüşme dışında sanal bir devlet, sanal bir belediye olmaz. Olmamalı da aslında. Başkanımız Sayın Kadir Topbaş’ın da çağrı merkezi kurduğumuz zaman bizden bir isteği oldu. Kesinlikle hiçbir kimsenin karşısına öyle robotik sesler, sistemler çıkarmayın. İnsanlar aradığı zaman karşısına insanlar çıksın. En insani durum budur diyor ve bu durum bize de çok mantıklı geliyor. Örneğin bazı bankaların çağrı merkezlerini arıyorsunuz bir kişiye ulaşabilmek için hangi tuşa bassam diye deli oluyorsunuz. Biz bunu istemiyoruz. Tamam biz çağrı merkezi hizmeti vereceğiz, veriyoruz insanlar bize ulaşacak ama onları çok fazla tuşlarla da yormamak lazım. Yani dengeyi çok iyi kurmak lazım, insani özelliklerimizi de göz ardı etmemek lazım.

e-Belediye: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bir sürü birimi var. Bilişim ihtiyacını nasıl koordine ediyorsunuz?

Hakkı Tok: Bizim aslında Bilgi teknolojileri Daire Başkanlığı olarak 3 ana birimimiz ve görevimiz var. Birincisi Bilgi-İşlem; belediyenin her türlü yazılım donanım network olarak altyapısı kurmak, işletmek yatırımları yapmak ve gerekli raporlama sistemlerini ortaya çıkarmak. Coğrafi Bilgi Sistemi Müdürlüğümüz var. Burada Büyükşehir belediyesinin coğrafi bilgi sisteminin kurulmasını ve işletilmesini yapıyoruz. Üçüncü birimimiz de Elektronik Sistemler Müdürlüğü. Belediyenin her türlü haberleşmesini, telsiz haberleşmesinden tutun da telefon haberleşmesi ve diğer tüm elektronik sistemlerin kurulumuna kadar, her türlü sistem kurulumundan sorumlu. Bu bazda baktığımız zaman aslında tüm bilgi sistemleri bu daire başkanlığının görevleri içinde. Bizim bütün birimlerle ilgili uygulamalarımız var. Bu uygulamaların her türlü dataları, her türlü raporlaması ile ilgili uygulamalarımız var. Ama bunlarla ilgili gerek raporlama olsun, gerek uygulanmaların birimleri ile olan ilişkilerini sağlamak olsun bazı sıkıntılarımız vardı. Teknoloji eskimişti. Hem teknolojiyi yenilemek hem de veri paylaşımını kolaylaştırmak üzere yeni bir proje başlattık. Burada da SOA dediğimiz Servis Oriented Architecture dediğimiz yeni bir teknolojiyi kullanacağız. Bu proje yaklaşık 4 ay önce başladı, 5 yüz günlük bir proje. Bunun yanında veri ambarı projemiz devam ediyor. Orada da her türlü raporlamanın çok rahat yapılabildiği, veri entegrasyonunun sağlanabildiği, her türlü raporlamanın yapılabileceği bir sisteme oturtuldu. Bunun yanında doküman yönetimi projemiz var. Proje ile birlikte artık hem iş akışlarının bilgisayar ortamında yapılması hem de bütün dijital dökümanların dijital ortama aktarılması ile ilgili süreç tamamlanmış olacak. Bu da belediyede her türlü bilgiye çok rahat erişimi sağlayabilecek ortamları bize sağlamış olacak.

e-Belediye: Vatandaşlara ulaşan ve ulaşacak çalışmalarınızda neler var.

Hakkı Tok: Burada biz bilgi işlem birimi olarak belediyenin iç işleyişi ile alakalı belediyenin birimlerinin daha verimli çalışması, bilgiye daha rahat erişimi gibi uygulamaları geliştiriyoruz. Bir de diğer taraftan vatandaşa yönelik BT sistemlerinin kurulumu ve işletimi ile ilgili uygulamalarımız var. Bunun bir kısmını web üzerinden yapıyoruz. Bir kısmını da Coğrafi Bilgi Sistemi’nin webe bakan yüzü olan şehir rehberi dediğimiz bir platform üzerinden vatandaşa ulaştırıyoruz. Dolayısıyla bu sistemlerden vatandaşı ilgilendiren, vatandaşla ilişki kurabileceğimiz her türlü uygulamayı da bu iki sistem üzerinden sağlamış oluyoruz.

e-Belediye: İBB web sitesinin başarısında stratejik bir yaklaşım var mı?

Hakkı Tok: Bizim web sistemiz ilk olarak 1997 yılında sayın Başbakanımız tarafından açıldı. Açtığı zaman Türkiye’de hiçbir belediyemizde web sitesi yoktu. Sadece birkaç kamu kuruluşunun web sitesi vardı. O gün bile çok iddialı çıkmıştı. Biz hakikaten başlarken büyük düşündük büyük başladık. Baktığınız zaman 10 yıllık bir tecrübe var bunun üzerinde. Burada biz neyi hedefledik. En önemlisi şeffaf olması yani belediyen yaptığı her işi orada günü gününe sunmak. Yapılan ihaleleri ve sonuçlarını günü gününe orada sunmak. Belediyenin çalışanları hakkında bilgiler vermek, yöneticilerin her türlü bilgilerini görebilmek. Oraya girip istediğiniz bir yöneticinin her türlü bilgisine ulaşabiliyorsunuz. Belediyenin yapmış olduğu tüm işler sadece bugüne dönük olarak değil geçmişe dönük olarak da tüm işler, uygulamalar, başkanın yapmış olduğu açıklamalar, açılışlar belgeli olarak her şey orada var. Sadece bugünü değil tarihi bir geçmişi de gösteriyor. İstanbul’un tarihi, İstanbul’la ilgili birçok bilginin bulunduğu bir site. Aynı zamanda belediyenin birçok kamerasının bulunduğu bir site. Turistik kameralar, şantiye kameraları. Bu şantiye kameraları ile örneğin Melen Projesini aşama aşama görebiliyorsunuz. Biz Melen deresinin olduğu yerden hiçbir telekom altyapısı olmayan bir yerden uydu kanalı ile şantiyelerdeki görüntüleri aktarıyoruz. Bizim başarımız aslında burada. İnsanlar bizim web sitemize girdiği zaman kuru bir bilgiyle karşılaşmıyor. Çok güncel ve canlı bilgilerle karşılaşıyor.

e-Belediye: İstanbul Şehir Rehberi hakkında da bilgi alabilir miyiz?

Hakkı Tok: Biz buna çok önem veriyoruz. Bu bir rehber diyoruz ama sadece bir rehber değil. Biz burada ilk defa GIS’i gerçekleştirdik. Hakikaten uygulanabildiğini, hakikaten faydasının maksimize edildiğini göreceğiz. Bu aslında bir rehberden ziyade bir platform. Buna bir e-Şehir platformu diyebiliriz. Yani GIS’in bir şekilde uygulanabilir hale getirilmiş şekli gibi düşünebiliriz. Vatandaşa dönük kısmı webden ulaşılan "rehber.ibb.gov.tr" ya da "şehirrehberi.ibb.gov.tr" olarak girdiğiniz kısım. Onun arkasına baktığınızda biz aslında bir GIS uygulaması şekline dönüştürdük. İçerde de bunu kullanacağız. Vatandaşa yönelik diğer hizmetlerimizi de diğer hizmetlerimizde bunun üzerinden vermeyi hedefliyoruz. Mesela kameraları bunun üzerine alacağız. Belediye ile alakalı bütün hizmetleri onun üzerine aldık alacağız. Bu bir platform olduğu için burada yapılabilecekler ancak sizin hayalinizle sınırlı. Dünyada da üzerinde çok konuşulan bir platform olacağını düşünüyoruz ve yine dünyada GIS yaklaşımını değiştirecek bir platform olacak diye bekliyorum. Burada bir bina yapar gibi biz temelini attık ve temelini de çok sağlam attık. Üzerine 100 katlı bir bina çıkabilirsiniz. Buradan biz imar planlarını görebiliyoruz. Baktığınız zaman internette 100 binlik imar planları var ama kullanıcı lokalden girdiği zaman 5 binlik imar planlarını görebiliyor. Biz daha sonra binlik imar planlarını da atacağız, kadastroyu atacağız. Lokalde kullanıcılar yetkileri dahilinde değişiklik yapabilecek. Bu çok canlı bir sistem olacak. Buna ilçe belediyeleri bağlanmak isterlerse, onları da bağlarız. Bizim demek istediğimiz de bu zaten, bu bağlanabilir bir platform oldu. GIS’ın gelişmemesindeki en önemli sebeplerden biri çok yüksek bant genişliğine ihtiyaç duyuluyor idi bir de çok pahalı lisanslı yazılımlara ihtiyaç duyuluyordu. Bu platform bu iki büyük dezavantajı ortadan kaldırıyor. Bu çok hızlı bir platform, ikincisi sıfır lisanslı bir platform. Altyapıyı arka taraftaki sistemi kurduktan sonra sıfır lisansla her türlü işlemi bunun üzerinden neredeyse yapabileceğiniz duruma gelmiş oluyor.

Biz burada 5 binlik harita üretmek için 5 binlik hava fotoğraflarını kullandık. Şimdi binlik harita üretmek için çektiğimiz hava fotoğraflarını ekleyeceğiz. Hassasiyet seviyesi çok daha artmış olacak.

e-Belediye: Bundan sonra neler yapacaksınız?

Hakkı Tok: Bizim halen devam eden bir e-Dönüşüm projemiz var. Veri ambarı projemiz var devam ediyor. Doküman yönetimi ve iş akışı ile ilgili projemiz devam ediyor. Bu yıl yapmamız gereken ama yetiştiremediğimiz iki konu vardı biri CRM Vatandaş İlişkileri Yönetimi, diğeri de Çağrı Merkezi. 2008 yılı içerisinde bu projeleri hayata geçirmek için çalışacağız ve İstanbul’un acil durum haberleşmesine yönelik çalışmamız da devam ediyor.