Taşınabilir Pil Üreticileri ve İhracatçıları Derneği (TAP) Genel Sekreteri Neslihan Boyacılar: “Atık pillerin toplanması ve geri dönüşümü konusunda belediyelerle yaptığımız işbirlikleri büyük önem arz ediyor”
2004 yılında kurulan Taşınabilir Pil Üreticileri ve İhracatçıları Derneği (TAP), atık pillerin toplanması ve geri dönüşümü konusunda faaliyet gösteriyor. Derneğin faaliyetleri hakkında konuştuğumuz TAP Genel Sekreteri Neslihan Boyacılar, 2004 yılından bu yana geldiğimiz noktada bu konudaki bilincin ve rakamların büyük bir ivmeyle arttığını söyleyerek bu kapsamda belediyelerle yaptıkları işbirliklerini çok önemsediklerini belirtti.
“TAP Derneği olarak atık pillerin toplanması, taşınması ve geri dönüşümü konusunda faaliyet gösteriyoruz”
Derneğimiz 2004 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın çıkardığı “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (APAK)” kapsamında kuruldu. Yönetmelik kapsamında pil üreticileri ve ihracatçılarına belli sorumluluklar yüklendi. Pil satışı yapanlara satış yaptıkları ürünlerin belli bir miktarını toplama yükümlülüğü verildi. Türkiye’nin geniş bir coğrafyaya sahip olması, nüfusunun dağınık ve sosyo-ekonomik durumunun da değişken olması gibi sebepler dolayısıyla ithalatçıların bu işi tek başlarına yapmalarının daha zahmetli ve maliyetli olduğunu göz önüne alarak bir dernek çatısı altında toplanarak süreci yürütmenin daha uygun olduğunu düşünerek derneğimizi 2004 yılında kurmaya karar verdiler.
Bu kapsamda TAP Derneği olarak ithalatçı firmaların yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla çalışmalar yapıyoruz. Atık pillerin toplanması taşınması, geri dönüştürülmesi kapsamında faaliyetlerimiz bulunuyor.
Türkiye’de pil üretimi olmadığı için üyelerimizin hepsi yurtdışından pil ithal eden firmalardan oluşuyor ve şu anda 640 üyemiz bulunuyor.
“650’ye yakın belediye ile anlaşmamız var”
Çalışmalarımızı gerçekleştirirken belediyelerle, zincir marketlerle, okullarla işbirlikleri yapıyoruz. Kurulduğumuz yıldan bu yana 650’ye yakın belediye ile protokol imzaladık. Bu kapsamda hem bilinçlendirmeye hem de pil toplamaya yönelik çeşitli aktivitelerimiz bulunuyor. Tüm Türkiye genelinde yer alan belediyelerle okul kampanyaları gerçekleştiriyoruz. Bu etkinlikte 11. yılımızı geride bıraktık. Okullar için düzenlediğimiz yarışmalarda bölgelere göre farklı kampanyalarımız oluyor. Bölgenin ihtiyaçlarına göre ödül sistemi gerçekleştiriyoruz. Topladığımız pilin yüzde 50’ye yakın bir kısmını okul kampanyalarından sağlıyoruz. Bunun dışında her yıl ‘Eğiticilerin Eğitimi’ etkinliğini gerçekleştiriyoruz. Bunun dışında cezaevleri, ev hanımları, camiler, mavi bayraklı oteller, gençlik merkezleri, muhtarlıklar vb. gibi kurumlarla da projelerimiz oluyor. Mümkün olduğunca her noktaya ulaşmaya çalışıyoruz.
“Atık pil konusunda farkındalığı artırmaya çalışıyoruz”
Günlük yaşantıda kullandığımız kimyasal yapısına göre 7-8 adet pil çeşidi var ve haliyle bunların hepsi kimyasal maddeler barındırıyor. Zaten pil dediğimiz kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren bir ürün. İçinde bulunan farklı kimyasal maddeler diğer atıklarda da olduğu gibi toprağımızı, suyumuz kirletiyor. Ancak bununla birlikte pillerin içerisindeki ağırmetal miktarlarına sınırlandırmalar getirildi. Örneğin artık pillerde 5 ppm seviyesinde cıvaya izin veriliyor. Bu da 1 ton pilde 5 gr demek. Buna rağmen içinde bulunan kimyasal maddeler bizim için tehlikeli ve toplanması gerekiyor. Ancak pillerin toplanmasında diğer atıklarda olduğu gibi kolay bir süreç işlemiyor. Çünkü pil diğer atıklar gibi çok kısa zamanda atık haline gelebilen bir ürün değil. Buna rağmen her tarafımız pille çalışan cihazlarla dolu. Özellikle teknolojinin büyük bir ivmeyle gelişme gösterdiği bu çağda malesef pili kullanmama şansımız yok. Piller genelde cihazlar içine yerleştirilen ürünler olduklarından dolayı çoğu zaman cihazlarla birlikte atılıyor. Biz TAP Derneği olarak bunun farkındalığını oluşturmaya 15 yıldır devam ediyoruz.
“Türkiye genelinde on binlerce kutumuz bulunuyor”
Atık pil kutularını belediyeler aracılığıyla dağıtıyoruz. Belediyesi yeterli imkanı sağlayamayan il varsa ve o ildeki kurum kuruluş veya kişiler web sitemizdeki formu doldurduklarında onlara da kargo ile ücetsiz kutu gönderebiliyoruz. Türkiye’nin her noktasında on binlerce kutu var. Dolumunu takip etme şansımız malesef yok. O sebeple kutu doldukça bize haber verilmesini bekliyoruz. Bu konuda belediye iyi çalışıyorsa vatandaş belediyeye haber veriyor gelip alıyorlar. Belediyenin çalışmadığı durumlarda kargo ile alım yaptırıyoruz. Web sitemizde bulunan ‘Atık Pil Biriktirdim’ formundan bilgilerini giriyorlar ve ne kadar pil biriktirdiklerini yazıyorlar. Aracı ve kargoyu ona göre yönlendiriyoruz ve ücretsiz olarak pillerin alımını sağlıyoruz.
Dönüşüm aşamasında piller TÜBİTAK ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Kocaeli’de bulunan geri dönüşüm tesisine geliyor. Ancak burada sadece şarj edilemeyen piller dönüştürülebiliyor. Şarj edilebilenler ise yurtdışında bulunan geri dönüşüm tesislerine gönderiliyor.
“Toplanan pil miktarında grafiğimiz artıyor”
Pil toplama konusunda Avrupa Birliği’ni yakından takip ediyoruz. Avrupa Birliği’nin oluşturmuş olduğu pil dönüşüm firmaları topluluğunun bir üyesiyiz. Gelişmiş ülkeler bizden çok önce başladıkları için öndeler ancak onların ve bizim pil tanımımız farklı olabiliyor. Bizim Türkiye’de akü diye tabir ettiğimiz ürünleri onlar pil olarak sınıflandırıyorlar. Bazı Avrupa ülkelerine baktığımızda onlardan iyi durumdayız. Yaptığımız çalışmalar sonucunda özellikle Türkiye’nin hem kültür hem de sosyo ekonomik durumunu göz önüne aldığımızda toplanan pil miktarlarında artan bir grafiğimiz var. Bundan 15 yıl öncesine kadar piller hiç toplanmıyordu. Şimdi toplanmaya başladı ve her geçen yıl büyüyen bir ivme söz konusu. Bu konuda “Sıfır Atık” projesinin etkisi de var. 3 yıldır Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınladığı 3. sınıf ders kitaplarının 8. Ünitesinde pil ve TAP olarak 8-10 sayfalık bir ünitede olarak yer alıyoruz. Bu kapsamda çocuklar şu an için pil toplamasa bile bu bilinçle yetiştirildikleri için ilerleyen dönemlerde sayıların daha da artacağını düşünüyoruz.
“Pillerin toplanmasında en önemli olgu: Takım çalışması”
Geçtiğimiz yıl yaklaşık 752 ton atık pil toplandı. Toplanan pillerin yaklaşık yüzde 50’si okul kampanyası kapsamında okullardan karşılanıyor. 2007 yılında bu rakam 250 ton civarındaydı. Bu rakamın artmasında takım çalışması çok önemli. Biz kutuları verdiğimizde belediyelerin bunu okullara vermesi, okullarda öğretmenin konuya ilgisi oldukça önemli. Örneğin, bir önceki sene 1-2 ton pil toplayan okul bir sonraki sene hiç pil toplamıyor. İlgilenen öğretmen okuldan ayrılmış olabiliyor. Bu durum belediyeler için de geçerli. Bir belediye çalışanı tüm özverisiyle bu işi yapıyor ama bir sonraki sene farklı bir birime geçtiğinde görevi pil olmadığı için ilgilenemeyebiliyor. Bizim takip etme şansımız olmadığı için ilgi ve takım çalışması önemli oluyor.
Anadolu’nun pek çok belediyesinde çevre birimi bile bulunmuyor. Bu işi ya zabıta ya da temizlik birimi yapıyor. Zabıtanın ya da farklı bir birimin sahiplenmesi mevcut işlerin üzerine ilave geldiği için sağlıklı bir süreç işlemiyor. Bu işi çok iyi yapan zabıta birimleri de var ama genel anlamda çok düzenli olmuyor. Pil toplama süreçlerini yürütürken çevre mühendisleri genelde çevre koruma birimleri ve temizlik işleri birimlerinde bulunduğu için bu birimler tarafından yapılmalı. Belediyeler sistemlerini kurdukları zaman atık pillerin toplanması tek bir elemanla bile yürütülebiliyor.
“Hedefimiz 800 ton”
Bu yıl hedefimiz 800 tona ulaşmak. Atık pillerin ayrı toplanması konusunda toplumumuzun daha fazla bilinçlenmesini sağlamak en önemli önceliklerimizden. Bunun yanında daha fazla kurum ve kuruluşla işbirliği yaparak çeşitli projeler geliştirmek ve daha çok kişiye ulaşabilmek istiyoruz.