Japonya’da Atık Yönetimi

Savaş sonrası yıllarda Japonya’nın hızla sanayileşmesi ile birlikte atıklar büyük bir sorun haline gelmeye başlamış, 1990'lı yıllarda çıkarılan bir dizi atık yönetimi yasası ile katı geri dönüşüm kuralları konulmuş ve sorunun çözümü adına çöpe giden şeyleri kısıtlamak hedeflenmiştir. Japon halkının çoğu dışarıda çöp atmak yerine çöplerini yanlarına alarak evlerine götürmeye başlamışlardır.

Japonlar dışarıda çok yemek yemelerine rağmen yürürken yemek yememekte, dışarıda yediklerinde de genellikle otomatlardan ya da sokak satıcılarından alarak hemen orada tüketmektedirler. Otomatların yanında yemeklerin paketlerini ayrıştırarak atabilecekleri çöp kutuları bulunmaktadır. Ayrıca sokak satıcısından alınan yemeğin ambalajını da yemeği yedikten sonra tekrardan satıcıya teslim etmeleri beklenmektedir.

Japonya sokaklarında çöp kutusu özellikle bulundurulmamakta olup, Japonlar dışarıda ürettikleri çöpleri evlerine götürmektedirler. Bu uygulamanın temel nedeni geri dönüşümün sokak çöp kutularında yapılmasının zorluğu, bunun yanında her evde farklı geri dönüşüm kutularının bulunmasıdır. Her şehirde “Gomi Rehberleri” adı verilen hangi çöpün nereye, ne zaman atılacağını anlatan bir afiş ve bilgilendirme sistemi bulunmaktadır.

Japonya bu sistem ve alışkanlıkların yerleştirilmesi sonucunda organik olmayan atıkların yüzde 80'lik bir kısmının çöp sahasına gitmesinin önüne geçebilmiş durumdadır. Davranışın yerleştirilmesinde başlıca etken bu bilgi ve farkındalığın erken yaşlardan itibaren verilmeye başlanmasıdır.

Okullarda temizliği hademeler yerine öğrenciler yapmaktadır ve okullarda hademe-temizlik görevlisi istihdam edilmemektedir. Bunun yerine 6 ila 12’inci sınıflardaki öğrenciler, takımlar halinde bir araya gelip haftada bir ya da iki kez kendilerine verilen alanları temizlemektedirler. Okullarda öğle yemeğinden sonra öğrenciler 30 dakika boyunca yerleri süpürmekte, silmekte, çöpleri boşaltmakta ve tuvaletleri temizlemektedirler. Bu sorumluluklar dönüşümlü olarak paylaşılmakta, böylece bir öğrenci yılda iki ya da üçten fazla temizlik yapmak zorunda kalmamaktadır. İçinde oldukları ortamı koruma konusunda sorumluluk kendi üzerlerinde olduğundan öğrencileri çevrelerini temiz tutmaya teşvik etmek daha kolay hale gelmektedir.

Japonya’nın çevre temizliği ve geri dönüşüm konusundaki başarısı erken yaşlarda başlatılan farkındalık çalışmalarıyla desteklenen kültürel bir dönüşüme ve iyi işleyen ve sürekli geliştirilen bir atık yönetimi sistemine dayanmaktadır.

Kaynak: Çöpüne Sahip Çık Vakfı / https://www.copunesahipcik.org/