Atıklardan sağlanacak gelir Üsküdar Belediyesi'ne yakıt olarak geri dönecek
Üsküdar Belediyesi’nin geri dönüşüm alanında geliştirdiği 'Atıklarınız Çöp Olmasın Enerjiye Dönüşsün' temalı yeni çöp toplama modelini hayata geçirecek ‘Geri Dönüşüm ve İşbirliği Protokolü’ Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, geri dönüşümde işbirliğine gidilen 5 firmanın temsilcileri ve Haydarpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin yetkililerinin katıldığı törenle imzalandı.
Üsküdar Belediyesi Encümen Salonu’nda imzalanan protokolle hayata geçirilen yeni çöp toplama modelinde; Bitkisel atık yağların toplanmasında DEHA Biodizel Firması; Kağıt, karton, metal ve plastik atıkların toplanmasında BAYFA Geri Dönüşüm firması; Cam atıkların toplanmasında ÖZEN CAM firması; Atık elektrikli ve elektronik eşyaların toplanmasında ANEL DOĞA firması; Atık pil ve akümülatörlerin toplanmasında ise TAP Derneği’yle çözüm ortağı olarak işbirliğine gidilecek.
Bu projeyle geri dönüşümü daha verimli daha etkin bir şekilde kullanmayı ve aylık 1320 ton geri dönüştürülebilen atık toplamayı hedefleyen Üsküdar Belediyesi, bir yandan çevreyi koruyacak diğer yandan da temizlik araçlarının aylık 30 ton yakıtını geri dönüştürülebilen atıklardan elde ederek ekonomiye büyük katkı sağlamış olacak. Bu kapsamda kullanılacak geri dönüşüm ve çöp konteynerlerinin üretimini Haydarpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi yapacak.
Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen ; “Çöpü ‘değer’ yapacağız”
“Atıklarınız çöp olmasın, enerjiye dönüşsün” hedefiyle oluşturulan yeni çöp toplama modelinde çözüm ortakları arasında oluşturulan geri dönüşüm protokolü imza töreninde konuşan Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, katı atıkların ayrıştırılarak toplanması ve geri kazanılması konusunda ciddi hedefleri olduğunu, imzalanan protokolle; atık pili, yağı, kağıdı ayrı ayrı toplayarak geri kazanımından elde edilecek gelirle, temizlik hizmetlerinde kullanılan araçların yakıtını karşılayacaklarını söyledi. Başkan Türkmen şöyle konuştu: “Bilindiği üzere Üsküdarımız çok göz önünde bir ilçe. TÜİK rakamlarına göre yerleşik nüfusumuz 536 bin ama günlük hareketli nüfusumuz yaklaşık 2 milyon. Biz her gün 2 milyon insanın ayak bastığı, bir şekilde gezdiği bir ilçeyiz. Biz adeta İstanbuluz. İstanbul’un 39 ilçesi var, her bir ilçesi çok kıymetli ve çok değerli ama merkezinde yer alan ilçeler biraz daha farklı. Bunların başında da Üsküdar geliyor. Dolayısıyla biz yaptığımız tüm hizmetleri ve projeleri 535 bin nüfusa göre değil, 2 milyon nüfusa göre planlamak, yapmak durumundayız. Yaptığımız hizmetlerin bir göstergesi olarak söylemek isterim ki; Ocak ayında yapılan bir kamuoyu araştırmasında Üsküdar ilçemiz, İstanbul’un en temiz 3 ilçesinden birin seçilmiştir. Bu da bize yeni bir şevk, yeni bir heyecan getirmiştir. Temizlik işleri müdürümüz Salih Uzun ve temizlik işlerinde çalışan arkadaşlarımızı tebrik ediyorum. Zor bir görev yapıyorlar. Temizlik işi o kadar önemli ve zor ki; çöp kamyonunuz sokaklarda 1 saat geç dolaşsa anında tepkisini ve etkisini gösteren bir hizmet. Üsküdarımız öteden beri temiz bir ilçe ama son zamanlarda çok daha temiz ve çok daha güzel görmeye başladık. Yapılan anketlerde de bunu görüyoruz ve bu da bizim için iftihar vesilesi. Biz özellikle son zamanlarda sadece yolları, caddeleri değil metruk arsaları ve evleri de temizlemeye başladık. Temizlik gerçekten bizim olmazsa olmazımız. Hem inancımız hem geleneklerimizle biz temiz bir toplumuz. Dolayısıyla dışarıdan bir vatandaş gelip Üsküdar’ı gezdiğinde ilk olarak temizliği dikkatini çekecektir. Bundan sonra bu protokollerle çok daha temiz bir ilçe olacağız ve hedefimiz İstanbul’da bir numara olmaktır. Biz Üsküdar’da günde yaklaşık 600 tona yakın çöp topluyoruz. İnsanlarımız çöpü ayrıştırma noktasında henüz arzu ettiğimiz noktada değil. Bu protokolle birlikte özellikle sitelerde, okullarda, camilerde toplu yerleşim alanlarında, belediyemize ait kültür merkezlerinde özetle bu tür çöplerin çok çıktığı yerlerde çöpün ayrı toplanması noktasında daha hassas olacağız. En az 3 kat daha fazla ayrıştırılmış çöp toplamak istiyoruz. Buradan elde edeceğimiz gelirle aylık 30 ton yıllık 360 ton yakıtı belediye olarak ücretsiz elde edeceğiz. Bu yakıtı çöp kamyonlarında kullanmak suretiyle belediyemize olan maliyeti düşürmüş olacağız. Burada herkes kazanacak. Üsküdar daha temiz olacak, çöplerimizi daha bilinçli ayrıştırmış olacak. Üsküdar Belediyesi olarak en pahalı hizmetimiz çöp işidir. Bütçemizde çöpün çok ciddi bir payı var. Hem araç gereç noktasında masraflı iş hem de temizlikte 800-900 tane arkadaşımız çalışıyor.
Haydarpaşa meslek lisesi, bizim için bulunmaz bir nimet. Okulumuzla yapacağımız protokolle çöp konteynerlerini artık dışarıdan almayacağız. Hem okulumuzdan daha uygun fiyata alacağız hem de okulumuza maddi katkı sağlayacağız. Bunlardan daha önemlisi, burada eğitim gören çocuklarımız için uygulama fırsatı olacak. Daha çok çalışacaklar daha çok ürün ortaya çıkacak. Bu güzel projemiz Üsküdarımıza hayırlı olsun”.
Projenin çözüm ortakları
Haydarpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdürü Şenol Demir: “1951 yılında, 49 dönümlük arazide kurulan okulumuz mesleki ve teknik anlamda 9 farklı alanda, 4500 öğrenciye eğitim öğretim hizmeti veriyor. Mesleki eğitimin en büyük kurumlarından biriyiz ve öğretmenlerimiz de alanlarında oldukça uzman kişiler. Üsküdar Belediyesiyle metal teknolojileri alanında işbirliği yaparak tüm çöp konteynerlerini öğrencilerimiz ve öğretmenlerimizle birlikte okulumuzda imal edeceğiz”.
Taşınabilir Atık Pil Derneği Başkanı Mehmet Turhan: “Taşınabilir Atık Pil Derneği (TAP) olarak, 2004 yılından beri Türkiye’de atık pillerin toplanması konusunda faaliyet gösteriyoruz. Paydaşlarımızın arasında belediyeler de var ve Üsküdar Belediyesi de bu paydaşlardan biri. Bu projeyle işbirliğimizi daha da pekiştirerek daha çok atık pilin toplanması için çalışacağız”.
DEHA Biodizel Genel Müdür Yardımcısı Sözbir Karakuş: “Türkiye’de 300 kişilik personelimiz ve 29 depo alanımızla bitkisel atık yağları biodizele dönüştürmek üzere topluyoruz. 500’den fazla belediye ile çalışıyoruz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı ile beraber, son bir buçuk yıldır hanelerden bitkisel atık yağların toplanması projesini yürütüyoruz. Üsküdar Belediyesi bizim bu projede tüm Türkiye’de birinci oldu. Kendilerini bu anlamda da tebrik ediyorum”.
BAYFA Geri Dönüşüm Yönetim Kurulu Danışmanı Şeref Çoban: “Geri dönüşüm bildiğiniz gibi son yıllarda önemi her geçen gün artan bir sektör. Üsküdar bölgesinde kabaca yıllık 420 ton, aylık da 5 bin ton civarında bir tonajımız var. Üsküdar Belediyesi’nin kurmuş olduğu bu konsorsiyumun Üsküdar’a çok faydalı olacağını düşünüyorum. Bu projeyle tonajlarımızı yıllık 500 tona, aylık olarak da bin ton civarına çıkartmayı hedefliyoruz. Herkesin çöp diye attığı ürünü biz geri kazanarak ekonomimize değer yaratıyoruz. Dolayısıyla Üsküdar Belediye Başkanımız ve değerli çalışanlarını bu projeyi hayata geçirdikleri için kutluyorum”.
ÖZEN Cam Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özen: “Özen cam olarak, 1970’li yıllardan itibaren atık camları toplamaya başladık. Yani 45 yıldır sektöre hizmet veriyoruz. Kendi ürettiğimiz atık cam kumbaralarını merkezi notalara koyarak toplama işini gerçekleştiriyoruz. Artık belediyelerimiz de bu konularda daha duyarlı hale geldiler. Üsküdar belediyesi ile de bu alanda ilçenin atık camlarını değerlendireceğiz”.
ANELDOĞA Entegre Geri Dönüşüm Proje Sorumlusu Bora Ekşioğlu: “AnelDoğa geri dönüşüm Anel grup bünyesinde tehlikeli atıklar, otomotiv atıkları ve elektronik atıklar konusunda yaklaşık 10 yıldır faaliyet göstermekte olan bir firmadır. Bizler burada Üsküdar Belediyesi çatısı altında paydaşlarımızla birlikte daha yeşil bir çevre için bulunmaktan mutluluk duyuyoruz. Burada bizim amacımız öncelikle kayıt dışı elektronik atıkların toplanması ve bizim gibi yetkili kuruluşlarda geri dönüşüme tabi tutulmasıdır. Evlerimizdeki elektronik atıklar değerlendirilebilir ürünlerdir. Bunların içlerinde hem değerli hem de tehlikeli atıklar var. Bu atıkların doğru şekilde değerlendirilmesiyle hem çevremiz korunacak hem de ekonomimize katkı sağlanabilecektir”.
Üsküdar Belediyesi atık toplama sistemi
Ambalaj atıkları (kağıt, karton, metal, plastik, cam). İlçede bulunan tüm konut, işyeri, kamu kurum ve kuruluşlarına dağıtılan geri dönüşüm kutuları, konteynerleri ve poşetleri ile ambalaj atıkları düzenli olarak her mahallede belirlenen günlerde toplanıyor. Hanelerden de haftada 1 gün mahalle toplama gününde ambalaj atıkları toplanıyor. Cam atıkları merkezi noktalardaki 173 adet kumbaradan periyodik olarak özel vinçli araçlarla toplanıyor.
Bitkisel atık yağların toplanması. Kullanılan kızartmalık bitkisel atık yağlar; tüm restoran, lokanta, cafe tarzı işletmelerden ve 5 lt biriktirilmesi durumunda her Çarşamba hanelerden toplanıyor. Okullara, muhtarlıklara, bilgi evlerine ve kültür merkezlerine bidon bırakılarak atık yağ toplama noktası oluşturulmuş. Bitkisel atık yağlar haftada 1gün hanelerden, haftanın 6 günü de işletmelerden toplanıyor.
Atık pillerin toplanması. İlçede bulunan tüm işyerlerine, güvenlikli sitelere, kamu kurum ve kuruluşlarına dağıtılan pil kutuları düzenli olarak her mahallede toplanıyor.
Atık toplama materyalleri:
- 160 noktada 173 adet atık cam kumbarası.
- 616 adet geri dönüşüm konteyneri (kağıt, karton, metal, plastik)
- İlçedeki 250 sitede, 180 okulda, 14 bilgi evinde, 12 kültür merkezinde, 33 muhtarlıkta , 60 sağlık kuruluşunda, 40 kamu kurum ve kuruluşunda, 90 camide toplam 697 adet ambalaj atık kutusu, bitkisel atık yağ toplam bidonu ve atık pil toplama kutusu bulunuyor.
Tonaj bilgileri:
- Ambalaj atıkları (Bayfa Geri Dönüşüm firması ve Özen Cam firması): Yıllık 547 ton, yıllık 6564 ton.
- Bitkisel atık yağ (Deha Bio Dizel firması): Aylık 21 ton, yıllık 252 ton.
- Atık pil (TAP Derneği): Aylık 167 kilo, yıllık 2 ton.
- Elektronik atık (AnelDoğa firması): Aylık 125 kilo, yıllık 1.5 ton
İlçede aylık 568 ton, yıllık 6819 ton geri kazanılabilir atık toplanıyor.
Yeni modelle; aylık 1320 ton, yıllık 15.840 ton atık toplanması hedefleniyor.
Belediye toplayacağı bu atıklar için toplam aylık 30 ton, yıllık ise 360 bin litre yakıt elde etmeyi ve temizlik araçlarında kullanmayı amaçlıyor.
AnelDoğa Entegre Geri Dönüşüm Endüstri A.Ş. Proje Sorumlusu Bora Bekişoğlu;
“Üsküdar Belediyesi e-atıkların geri kazanım işini yapacağız”
Sürdürülebilir geri dönüşüm sistem ve projelerini hayata geçiren AnelDoğa, Üsküdar Belediyesi işbirliği ile tüketicilerden toplanan atık elektrikli ve elektronik eşyaları geri dönüştürerek çevre ve doğayı korumayı, ekonomik değer yaratmayı ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmayı hedefliyor. Üsküdar Belediyesi ile yürütecekleri e-atık projesi hakkında bilgi veren AnelDoğa Proje Sorumlusu Bora Bekişoğlu, projeyle değerlendirilebilir malzemelerin geri kazanımından sağlanacak gelirin Belediye’ye yakıt olarak geri döneceğini söylüyor.
2003 yılında Türkiye'nin ilk elektrikli ve elektronik atık geri dönüşüm tesisi olarak kurulan Doğa Elektronik Geri Dönüşüm Ltd. Şti, sürekli yaptığı ar-ge çalışmaları, kazandığı tecrübe ve başarılarla vizyonunu genişleterek, 30.000 m² alan üzerine Türkiye'nin ilk entegre geri dönüşüm tesisini kurmuştur ve 2007 yılında Doğa Entegre Geri Dönüşüm Endüstri A.Ş. unvanını almıştır. Bu tarih itibari ile tehlikeli atık ara depolama, temiz (tehlikesiz atık kablo) geri kazanımı ve yağlı (tehlikeli atık kablo) ve ömrünü tamamlamış araçlar konularını da faaliyetlerine eklemiştir. Şubat 2010’da Anel Grup bünyesine katılarak AnelDoğa Entegre Geri Dönüşüm Endüstri A.Ş unvanını almıştır. AnelDoğa Entegre, 2010 yılından itibaren değişen çevre kanunları ve lisanslandırma süreçleri çerçevesinde, faaliyetlerine hurda metal işleme ve atıktan türetilmiş yakıt (aty) konularını da eklemiş ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan almış olduğu izin (lisans) ile 8 ayrı faaliyet konusunda çalışmaktadır.
AnelDoğa, atık elektrikli ve elektronik eşya işleme, ömrünü tamamlamış araç işleme, hurda metal işleme, tehlikeli atık geri kazanım ve tehlikeli atık ara depolama, tehlikesiz atık geri kazanımı, ömrünü tamamlamış lastik ara depolama, akü ara depolama ve atık yönetimi alanlarında faaliyet gösteriyor.
AnelDoğa olarak, 900’e yakın kuruma hizmet veriyoruz
AnelDoğa olarak, ülkemizde 900’e yakın kurumsal firmaya, çevre izin ve lisans belgemizde bulunan 468 atık kodu, entegre tesisimiz ve geniş faaliyet alanlarımızla hemen hemen tüm atıklarına tek tesiste çözüm sunarak avantaj sağlıyoruz.
AnelDoğa, marka değerine önem veren bir çok global firmaya sunduğu örnek yüzde yüz garantili imha ve geri dönüşüm projelerinin yanı sıra, HP, Canon gibi çok uluslu firmaların Türkiye partneri olarak da hizmet vermektedir. HP ve Canon take-back projelerinde yazıcılar, tehlikeli atık kapsamında kartuş ve tonerler nihai kullanıcılardan toplanarak geri dönüştürülmektedir.
Önde gelen otomotiv firmalarının servislerinde, garanti kapsamında değişen aksam ve parçaları yüzde yüz garantili bir lojistik, kontrol ve üretim prosesi ile tesisimizde imha edilmektedir. Böylelikle nitelikli parçaların 2.ele çıkması engellenerek hem marka değeri korunmakta hem de müşterilerinin can güvenliği sağlanmaktadır.
Geçen sene Koçtaş Yapı Marketleri ile başladığımız projede; Koçtaş’ın müşterilerinden geri gelen ve atık durumdaki elektrikli ve elektronik atıkları yanı sıra, “Geri Dönüşüm İyi Gelecek” sloganıyla başlattığımız atık toplama kampanyasından gelen atıkları, Koçtaş’ın ülkemiz genelinde bulunan 60’a yakın mağazasından toplayarak, tesisimizde geri dönüştürmekteyiz.
Üsküdar Belediyesi’nin topladığı elektronik atıkların geri kazanılmasını sağlayacağız
Ev ve ofislerde kullanılan tüm atık elektrikli ve elektronik ekipmanlar proje dahilindedir. Örnek olarak; bilgisayar, monitör, yazıcı gibi bilişim ekipmanları, beyaz eşyalar, küçük ev aletleri, cep telefonları ve ekipmanları, elektrikli el aletleri diyebiliriz. AnelDoğa, Üsküdar Belediyesi’nin topladığı bu atıkları entegre tesisinde geri dönüşümünü sağlayarak bu atıkları ekonomiye ikincil hammadde olarak kazandırmanın yanı sıra, projenin sürdürülebilirliği için Üsküdar Belediyesi’ne yakıt desteği sağlayacaktır. Tüm bu atıkların toplanması işi Üsküdar Belediyesi tarafından toplanarak yine belediyenin atık toplama merkezinde biriktirilecek. Daha sonra da düzenli olarak AnelDoğa’nın entegre tesisinde geri dönüştürülecektir.
Değerlendirilebilir malzemelerden sağlanan gelir Üsküdar Belediyesi’ne yakıt olarak geri dönecek
Proje hedefi sürdürülebilir bir atık toplama ve geri dönüşüm prosesi sağlamaktır. Atık elektrikli ve elektronik atıklar tesisimizde geri dönüştürülecek, çıkan tehlikeli atıklar bertaraf edilirken, değerlendirilebilir malzemelerden elde edilen gelir Üsküdar Belediyesi’ne yakıt olarak geri dönecektir. Geri dönen yakıt yine atık toplamada kullanılacak ve bu sayede kendini döndürebilen sürdürülebilir bir geri dönüşüm sistemi oluşacaktır. Belediye bünyesinde toplanan atıklar aylık olarak raporlanacak ve bu sayede atık miktarları kayıt altına alınarak, lisanssız toplayıcıların ve yasal olmayan geri dönüşüm kontrol altına alınabilecektir.
Proje öncesine kadar bu tür atıklar evlerden sokak toplayıcılar ve hurdacılar tarafından alınmakta, lisanssız, yasal olmayan işletmelerde demontajı yapılarak; değerlendirilebilir malzemeler satılırken, atıklardan çıkan tehlikeli unsurlar maalesef yüzbinlerce litre suyu, tonlarca toprağı kullanılamaz hale getirmekteydi.
Birçok belediyemiz elektronik atıkları yeterince toplayamıyor
Avrupa’da yapılan araştırmalar bir kişinin yılda en az 15 kg elektrikli ve elektronik atık ürettiğini ortaya koymaktadır ki hızla gelişen teknoloji, tüketimin ve tüketimle birlikte atık miktarının artmasına neden olmaktadır. Nüfusu 500 bin olan bir belediyeden bu hesaba göre yılda 7500 ton atık çıkması gerekmektedir. Ancak şuan büyükşehirlerimizde bulunan birçok belediye tüm çabalarına rağmen yıllık ortalama 15-20 ton atık toplayabilmektedir. Lisanslı firmalar tarafından toplanan atıklar değerlendirilmekte, geri dönüştürülen atıktan kazanılan ikincil hammadde miktarları (demir, alüminyum, bakır, plastik), bertaraf edilen tehlikeli atık miktarları her yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın online sistemine girilerek kontrolü sağlanmaktadır.
Geri kazanılan ürünler ikincil hammadde olarak üretime katılıyor
Geri kazanılan ürünlerden elde edilen malzemeler ikincil hammadde olarak üretime yeniden girmektedir. Ülkemizde çelik üretiminde kullanılan hammaddenin % 28’i yerli hurdadan % 66’sı ithal hurdadan karşılanmaktadır. Hurda ithalatı, ülkemizin toplam ithalatının % 4’ünü oluşturmaktadır. Yüzde yüz geri dönüşüm, yüzde yüz yerli hurda demektir. Bu durum sadece çelik üretiminde değil, alüminyum, bakır, plastik gibi birçok malzemede geçerlidir.
Geri dönüşümü Avrupa standartlarına yükseltmemiz gerekiyor
Belediyelerde çevre departmanlarının mevcut imkanları atık toplama için yeterli değildir. Birçok belediyenin atık toplama ve yerinde ayrıştırma için yeterli personeli ve aracı bulunmamaktadır. Belediyeler uygun atık toplama ve atığı kaynağında ayrıştırma sistemlerini kendi içlerinde temizlik işleri ve çevre departmanlarını birleştirerek sağlayabilirler. Kalabalık nüfusa sahip belediyeler, özellikle İstanbul’da atık toplama merkezi için uygun yer bile bulamamaktadır. Bu konuda Devlet otoritelerinin, geri dönüşüm sektöründe bulunan yetkili kuruluşların, paydaşlarımızın omuz omuza vererek örnek projeler ve bu projelere verilecek desteklerle ülkemizde geri dönüşümü Avrupa standartlarına yükseltmemiz gerekmektedir.
Rakamlarla e-atıklar
Dünyada her yıl 20-50 milyon ton, Türkiye’de 300 bin ton e-atık çıkmaktadır. Diğer yandan hammadde kaynaklarından; çinkonun 20 yıl, kurşunun 22 yıl, bakırın 30 yıl, petrolün 40 yıl, doğalgazın 50 yıl, kromun 127 yıl içinde tükeneceği hesaplanıyor. İşte bu nedenle e-atıkların geri dönüştürülerek, ikincil hammadde olarak kullanılması kritik önem taşıyor.
- Geri kazanılmış metalden; 1 ton alüminyum yapmak için gereken enerji, cevherden çıkartılacak alüminyum için harcanan enerjinin sadece yüzde 4’üdür.
- Bakır bileşimlerin geri kazanılması için gereken enerji, bakırın madenden çıkartılması için gereken enerjinin sadece yüzde 13’üdür.
- Bir cep telefonu üretiminde 75 kg, bir bilgisayar üretiminde ise bin 500 kg atık ortaya çıkar.
Atıklar ikincil hammadde vb. şekilde değerlendirilmezse çevreye çok büyük zararlar veriyor
- 1 CRT, televizyon tüpünün içinde 2-4 kg kurşun bulunmaktadır.
- 10 gram kurşun, 25.000 ton toprağı 200.000 litre suyu kirletmektedir.
- 1 cep telefonu pili içerdiği kadmiyum, kurşun, berilyum gibi toksik maddeler ile 800.000 litre suyu kirletmektedir.